Schoonmaken de moeite waard?
We starten met het onderhoud van zonnepanelen. Het is niet eenvoudig om hier objectief over te spreken. Er zijn vele bedrijven die aanbieden om je zonnepanelen te reinigen. Ik hoor prijzen van € 32 voor het schoonmaken van 16 panelen inclusief voorrijkosten. In absolute zin is dit bedrag voor een bedrijf dat echt bij je langskomt natuurlijk zeer laag. Maar relatief kost eenmaal per jaar schoonmaken toch wel 5-10% van je jaarlijkse opbrengst. Mensen, bekenden en berichten op forums en websites, die hun panelen laten schoonmaken rapporteren een verbetering van de opbrengst van gemiddeld 3% . Uitzonderingen daargelaten, ik kom daar zo op terug, kan het dus meestal niet uit.
Saharazand en duivendrek
Moet je dan je panelen nooit schoonmaken? Dat is ook weer niet het geval. Als er weer eens saharazand naar beneden gekomen is of duiven hun uitwerpselen hebben achtergelaten, dan kan de zon serieus geblokkeerd worden en wordt reinigen van belang, want als de zon niet bij de zonnecellen kan komen dan wordt er (daar) ook geen stroom geproduceerd. Dit betekent minder kWh opbrengst.
Afgelopen winter hebben we een aantal dagen sneeuw gehad. Het is duidelijk dat een sneeuwdek op je zonnepanelen de stroomopbrengst tot nul terugbrengt. In mijn vorige blog schreef ik dat grotere hellingshoeken gunstig zijn voor de koeling, en dus de opbrengst, van je panelen. Diezelfde grotere hellingshoeken helpen ook je zonnepanelen schoon te houden. Sneeuw en vuil schuiven dan gemakkelijker af. Zonnepanelen hebben sowieso een coating waardoor deze gemakkelijker schoonspoelen. Helaas kun je de hellingshoek meestal niet zelf kiezen, omdat panelen onder dezelfde hoek als je schuin dak geplaatst moeten worden.
Zonnepanelen zelf schoonmaken?
Nu zou je de neiging kunnen krijgen om zelf maar de panelen te gaan schoonmaken. Als die panelen op een plat dak liggen en dat dak is gemakkelijk toegankelijk dan is dit een prima zaterdagochtend klusje. Volg hierbij de adviezen van de fabrikant en gebruik zeker geen agressieve schoonmaakmiddelen als schuurmiddelen, spiritus en een breed scala aan huishoudelijke reinigingsmiddelen. Als je panelen op een schuin dak gemonteerd zijn, dan raad ik af de panelen zelf te reinigen. Een ongeluk zit in een kleine hoekje. Als ze dan toch echt vies zijn, dan kun je beter die bovengenoemde € 32 betalen.
Opsporen veranderingen rendement
De andere onderdelen van de installatie vergen geen onderhoud. Het betreft de omvormer, de bekabeling en de aansluiting op de meterkast. Deze kunnen jarenlang zonder aandacht prima functioneren. Toch kun je eenvoudig controleren of je installatie als geheel goed functioneert door regelmatig de opbrengst van je panelen te noteren. Als je dit bijvoorbeeld wekelijks of maandelijkse doet en dit langer volhoudt, dan kun je zien of er op termijn een verslechtering optreedt. Ook zie je dan snel als er echt iets fout is, zoals kabelbreuk of een kapotte omvormer. Hiervoor zul je een monteur moeten laten komen. Het heeft echter geen zin om die monteur jaarlijks preventief onderhoud te laten doen.
Slimmere software omvormers
In de laatste blog in deze zonnepanelen-serie over omvormers kom ik er nog op terug. Omvormers worden steeds slimmer. Er zit steeds complexere software in. Deze software kan bugs bevatten maar deze software wordt gelukkig ook steeds verder doorontwikkeld. Onderdeel van het onderhoud is dan ook het bijwerken van de software op je omvormer. Dat kan je zelf doen ofwel door bij aanschaf goede afspraken te maken met de leverancier. De leverancier kan dan je software op afstand up-to-date houden.
Veiligheid
Ik sprak hiervoor al even over veiligheid bij het schoonmaken van panelen op een schuin dak: niet doen zonder goed zekeringsmateriaal.
Brandgevaar door vlambogen
Maar er staat ook nog een geheel andere soort van veiligheid op het spel. Bij een slecht contact in een van de kabels, of eigenlijk de connector, kan een vlamboog ontstaan: een zeer brandgevaarlijke situatie! Dit gevaar zit altijd tussen de panelen en de omvormer, want daar loopt gelijkstroom en dat maakt de kans op een vlamboog veel groter. Als je micro-omvormers gebruikt, een kleine omvormer per paneel, dan speelt het probleem niet, omdat de spanning meteen bij het paneel omgezet wordt in wisselspanning. Daarmee is het gevaar weg, ook omdat de meterkast op tijd zal uitschakelen.
De kans op brand is erg klein en er zijn duidelijke richtlijnen die de installateur moet opvolgen om die kans minimaal te maken. Ten eerste moeten de connectoren van goede kwaliteit zijn. Vaak lees ik dat je alleen connectoren van eenzelfde merk moet gebruiken, omdat kleine verschillen tussen merken kunnen zorgen voor minder goede verbindingen. Ten tweede is het verstandig om de connectoren niet direct tegen brandbaar materiaal aan te monteren. De panelen zelf zijn nauwelijks brandbaar. Vraag dit na bij je leverancier, want in de praktijk worden nog regelmatig fouten gemaakt door te snel werken of onkunde.
Toch schade, wat zegt je verzekeraar?
Ook in verband met dit brandgevaar moet je ook je informeren naar je verzekering. Voor gewone woonhuizen is dit meestal geen probleem, maar voor grote zonneparken stelt de verzekering vaak eisen om de risico’s van brandgevaar te minimaliseren. In de praktijk blijken zonne-energie projecten op oudere bedrijfsdaken steeds vaker onverzekerbaar.
Al met al zijn zonnepanelen met de bijbehorende installatie vrijwel onderhoudsvrij en veilig in gebruik. Als je tenminste de basis op orde hebt.
